Een exploratief kwalitatief onderzoek naar het functioneren van Raden van Toezicht in de gezondheidszorg

Toezichtdynamica geeft inzicht in het functioneren van Raden van Toezicht in de Nederlandse gezondheidszorg. Het is het eerste wetenschappelijk onderzoek waarin drie Raden van Toezicht een jaar lang zijn gevolgd.

De discussie over Governance heeft in het eerste decennium van de eenentwintigste eeuw vooral in het teken gestaan van de ontwikkeling van governance-codes: spelregels voor goed bestuur. In Toezichtdynamica gaat het hier vooral niet om, maar wordt gekeken naar het spelconcept: de wijze waarop Raden van Toezicht in de dagelijkse praktijk invulling geven aan hun functie en de relatie die ze hebben met de Raad van Bestuur.

Marc van Ooijen is gedurende één jaar aanwezig geweest bij alle vergaderingen van drie Raden van Toezicht in de gezondheidszorg en heeft aan het eind van dat jaar alle toezichthouders en bestuurders geïnterviewd. Dat levert nieuwe inzichten op, ook omdat bijna al het bestaande onderzoek is gebaseerd op enquêtes of analyses van jaarverslagen. Zo is gebleken dat Raden van Toezicht meer dan 90% van hun tijd besteden aan het zich laten informeren. Tevens biedt dit onderzoek een verdere onderbouwing van het inzicht dat de zogenaamde 'soft-controls' nog te vaak onderbelicht worden in het toezicht.

De toegevoegde waarde van dit boek zit niet alleen in de beschrijving en analyse van drie cases uit de toezichtpraktijk. Die wordt ook gevormd door de introductie en theoretische onderbouwing van een model waarmee gedrag van toezichthouders kan worden verklaard. Dit Model Gedragstypologieën Intern Toezicht is gebaseerd op twee variabelen: vertrouwen en afstand. Hiermee biedt de auteur niet alleen stof tot denken voor wetenschappers, maar zeker ook voor bestuurders en toezichthouders. In dit kader wordt vooral een pleidooi gehouden voor meer sturen op vertrouwen en aandacht voor irrationale aspecten van het toezicht houden.

Marc van Ooijen is bestuurder in de gehandicaptenzorg en heeft ervaring als manager, adviseur en toezichthouder in de publieke sector.