Een leven zonder straatnamen is haast ondenkbaar. Toch heeft het lang geduurd voordat straten, wegen en andere locaties van namen werden voorzien. In Leiden is al zeven eeuwen lang een “proces van straatnaamgeving” aan de gang. Soms krijgen wegen en plekken een naam die voor de hand ligt, zoals de Breestraat, de “breedste straat” van Leiden. Maar straatnamen worden ook gebruikt om historische locaties te markeren of om historische personen te eren.
Achter iedere straatnaam zit een stukje geschiedenis. Vaak roepen de namen vanzelf allerlei vragen op. Waar komt die soms wonderlijke naam vandaan? Hoe oud is deze naam? Wie heeft de naam gegeven en waarom? Deze vragen gelden voor zowel de individuele straatnamen als de thema’s van straatnaamgeving in diverse buurten en wijken.
Historisch en taalhistorisch onderzoek pogen op deze en andere vragen antwoorden te geven. Dergelijke onderzoek draagt op die manier bij aan een beter begrip van de plaats waar wij wonen. Tegelijkertijd krijgen we hierdoor een beter idee van de veranderingen die zich in onze woonplaats in de loop der tijd hebben voorgedaan. Kortom, dit soort onderzoek bevordert ons historisch bewustzijn.
In Leiden ligt de verantwoordelijkheid voor de straatnaamgeving bij Burgemeester en Wethouders, waarvan een wethouder de taak in zijn portefeuille heeft. Die taak is in 2011 gemandateerd aan het hoofd van de gemeentelijke afdeling die zich bezighoudt met de basisregistratie adressen en gebouwen. Deze wordt geadviseerd door een ambtelijke werkgroep van externe leden, de directe opvolger van de Commissie van Straatnamen, die in 1954 door B en W was ingesteld. Dit boek verschijnt naar aanleiding van het 65-jarig bestaan van deze commissie.
